Τσάι και απάθεια

Τις προάλλες, στην προσπάθειά μου να τελειώσω το «Υπόγειο» του Ντοστογιέφσκι – ναι, χρειάστηκε κάποια προσπάθεια για να το τελειώσω (ίσως να φταίει εν μέρει και η μετάφραση, αφού σε κάποια σημεία είχα την αίσθηση ότι ο μεταφραστής θα μπορούσε να μας διευκολύνει κάπως όντας λίγο πιο σαφής)… Αλλά, anyway, έπεσα πάνω σε μια σειρά από φράσεις που μου φάνηκαν άκρως ενδιαφέρουσες, καθώς συνοψίζουν κάποιες από τις βασικές αρχές τις κοσμοθεωρίας μου. Γράφει, λοιπόν, ο κ. Ντοστογιέφσκι:

«Έχω ανάγκη από ησυχία. Πεντάρα δε θα ‘δινα για όλο το σύμπαν, φτάνει μόνο να μη με ενοχλούν. Αν μου έλεγαν τι προτιμάς, να χαθεί ο κόσμος ή να μην πάρεις το τσάι σου, θα απαντούσα: ας χαθεί ο κόσμος, φτάνει μονάχα να έχω πάντα το τσάι μου.»

Αρχικά, το μοτίβο του τσαγιού διαποτίζει όλη μου τη ζωή: θυμάμαι να πίνω τσάι διαβάζοντας για τις πανελλήνιες, να έχω ένα θερμός με τσάι μέσα στην τσάντα μου όταν ήμουν στην Γερμανία (έπινα συνήθως όσο περίμενα το λεωφορείο στη στάση), να τρέχω στην «πηγή του τσαγιού» στο Κολωνάκι και να αγοράζω άπειρες γεύσεις. Θυμάμαι επίσης το αυστηρά μαύρο τσάι της περιόδου της Αγγλίας (γνωστό και ως “English Breakfast Tea”) και το τσάι για «καλό δέρμα» από τα Tescos. Θυμάμαι το τσάι σε πλαστικά κυπελάκια στη σχολή, τα φακελάκια που κουβαλούσα πάντα μέσα στην τσάντα μου, μήπως και βρεθώ κάπου που δεν θα υπάρχει (και με πιάσει κανένα στερητικό σύνδρομο και αρχίσω να χτυπιέμαι σαν το ψάρι). Τέλος, θυμάμαι ένα κουτί με διάφορα τσάγια, επιλεγμένα από εμένα, που είχα χαρίσει σε κάποιον ως μέγιστη ένδειξη της αγάπης και της αφοσίωσης μου σε αυτόν. Γιατί το τσάι είναι ένα κομμάτι τις ζωής μου. Δεν είναι ένα απλό ρόφημα. Είναι ένα σύμβολο.
Συμβολίζει την ηρεμία και την λεπτότητα. Η γεύση του είναι στυφή, αλλά ευχάριστη. Ανάλογα με την ποικιλία και τις προσμίξεις (φρούτα, κομμάτια λουλουδιών, μέλι, γάλα), το άρωμά του μπορεί να αποκτήσει εντελώς διαφορετική διάσταση, διαφορετικό χαρακτήρα: πιο παιχνιδιάρικο, πιο καλοκαιρινό, πιο χειμωνιάτικο, πιο σοβαρό. Είναι ένα ρόφημα ταπεινό και εκλεπτυσμένο, που ενώνει τα κοινωνικά στρώματα (σημ. της Αγγλίας), αφού το απολαμβάνουν όλοι εξίσου: από την βασίλισσα ως τον εργάτη (όπως συμβαίνει στην Ελλάδα με τον καφέ, ένα πράγμα…). Είναι ένα ρόφημα που ζεσταίνει τις κρύες μέρες και νύχτες, δροσίζει όμως και από την ζέστη. Ανακουφίζει τον πονεμένο λαιμό, κάνει καλό στον μεταβολισμό, περιέχει αντιοξειδωτικά και λοιπά και λοιπά και λοιπά.
Στις χώρες όπου είναι διαδεδομένο (π.χ. Αγγλία, Ιαπωνία) το τσάι περιβάλλεται από μια ολόκληρη ιεροτελεστία (βλ. αναλυτικά: http://www.rsc.org/pdf/pressoffice/2003/tea.pdf) με τελετουργικά εργαλεία, ακρίβεια στον χρόνο και τις αναλογίες, προσοχή, ευλάβεια. Η ιεροτελεστία αυτή το κάνει να μοιάζει πολύτιμο. Η ώρα της ημέρας που σερβίρεται το τσάι είναι αφιερωμένη στην περισυλλογή ή –το πολύ πολύ- στην χαλαρή κουβέντα.
Το τσάι, λοιπόν, είναι ο πρώτος άξονας της κοσμοθεωρίας στην οποία αναφέρθηκα πριν, είναι ένα κομβικό σημείο, μια βασική πράξη της ημέρας μου. Τελετουργικό δεν ακολουθώ: άλλοτε στο θερμός μου, άλλοτε σε ένα μεγάλο φλιτζάνι – αρκετό τσάι μέσα σε ένα φακελάκι (προτιμώ πλέον το χύμα, που το βάζω εγώ σε ειδικά φακελάκια – μοιάζει πιο «αγνό» από το συσκευασμένο), βραστό νερό και καμιά φορά λεμόνι (με γάλα δεν μου αρέσει – λένε κιόλας πως χάνει τις ευεργετικές του ιδιότητες όταν αναμειγνύεται με γάλα). Το φακελάκι δεν το αφαιρώ – προσθέτω κατά διαστήματα καινούργιο νερό, έτσι ώστε το πρώτο φλιτζάνι να έχει έντονη γεύση, διεγερτική, και τα επόμενα πιο ήπια, πιο ασθενή.
Ο δεύτερος άξονάς μου, τον οποίο εντόπισα στο απόσπασμα από το "Υπόγειο", είναι αυτός της απάθειας, που συνδυάζεται άψογα με την έμφυτη εσωστρέφειά μου. Περνάω φάσης έντονης και λιγότερο έντονης απάθειας. Υπάρχουν περίοδοι όπου «πεντάρα δε θα ‘δινα για όλο το σύμπαν, φτάνει μόνο να μη με ενοχλούν» και άλλες όπου ίσως να έδινα μία πεντάρα. Ανά φάσεις λοιπόν ενδιαφέρομαι για την τύχη του κόσμου και προβαίνω σε αξιέπαινες πράξεις όπως: ανακύκλωση της άχρηστης χαρτούρας που διαθέτω σε αφθονία στο σπίτι μου, καθώς και των πολυάριθμων μπουκαλιών κρασιού που αδειάζω σε εβδομαδιαία βάση. Επίσης, παρακολουθώ ειδήσεις, διαβάζω εφημερίδες, βλέπω ντοκιμαντέρ και συμμετέχω σε συζητήσεις για πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα (νομίζοντας και εγώ η ίδια ότι με ενδιαφέρουν πραγματικά). Τέλος, είμαι πολύ εξυπηρετική και συζητήσιμη, κάνοντας πολλές υποχωρίσεις και συμβιβασμούς.
Είναι και κάτι άλλες φάσεις όμως που τα χαρτιά και τα μπουκάλια καταλήγουν ανάκατα στο κάδο των σκουπιδιών και οι πολιτικοκοινωνικές συζητήσεις μου είναι εντελώς αδιάφορες, όπως ακριβώς και οτιδήποτε άλλο λαμβάνει χώρα γύρω μου. Τότε απλά αδιαφορώ. Μετατρέπομαι σε ένα απαθές όν, που ο μοναδικός τρόπος να του τραβήξεις την προσοχή είναι να του αφαιρέσεις το πολυαγαπημένο του τσάι. Τότε αντιδρώ – μόνο τότε: «Μη μου το τσάι τάραττε, σου λέω!». Κατά τα άλλα είμαι απολύτως αδιάφορη, σχεδόν αμίλητη και ενίοτε επιθετική – κυρίως όταν κάποιος επιδιώκει να διαταράξει την ησυχία μου και ιδίως όταν πρόκειται να διακόψει την ζωτικής σημασίας διαδικασία κατανάλωσης του τσαγιού μου. Τότε μαύρο φίδι που τον έφαγε.
Ευτυχώς για όλους, οι φάσεις αυτές στις οποίες το τσάι μου είναι το επίκεντρο της ύπαρξης μου διαρκούν λίγο... σε σχέση με την αιωνιότητα...
(εικόνα: Εγώ σε μερικά χρόνια / πηγή: http://www.ideachampions.com)